ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ (İZALE-İ ŞUYU) DAVASI NEDİR?

Ortaklığın giderilmesi davası paylı mülkiyetin söz konusu olduğu taşınır ve taşınmaz tüm mallarda paylı mülkiyet haline son verilmesi amacıyla başvurulan dava türüdür. Bu dava sonunda dava konusu taşınmazın tek bir sahibi vardır. Ortaklığın giderilmesi davası çekişmesiz dava niteliğine sahip olup davacı ve davalı terimlerinin tam anlamıyla karşılık bulmadığı bir dava türüdür. Zira davayı ihdas eden davacının davasının kabul olması halinde; davacının dava dilekçesinde davalı olarak göstermiş olduğu paydaşların da davacı gibi davanın sonucundan fayda görmesi söz konusudur. Bu nedenle davacılar veya davalılar kendilerine vekil ile temsil ettirdikleri takdirde dava sonunda yargılama giderlerinden olan avukatlık ücretinden mevcut paydaşlar payları oranında sorumlu olacaklardır. Yine yargılama giderleri (harç, gider avansı, bilirkişi ücreti, keşif harcı vs.) her ne kadar davacıdan tahsil edilmiş ise de dava sonunda mevcut paydaşlar payları oranında yargılama giderlerinden de sorumlu olacaklardır.

Ortaklığın giderilmesi davası sulh hukuk mahkemesinde görülmekte olup dava ihdas edilirken tüm paydaşların dava dilekçesinde gösterilmesi önem arz eder. Bahse konu dava sonucunda verilen karar ortaklığın ne suretle giderileceği hususunu açıklar. Mahkeme ortaklığın ne suretle giderileceğini belirlerken dava konusu malın değerini bilirkişi ve keşif yollarına başvurmak suretiyle satışın veya paylaşımın sınırlarını belirleyecektir. Ancak mahkeme açık artıma ile satışa karar vermişse doğrudan doğruya satış işlemini gerçekleştirmez. Örneğin bir taşınmazın ortaklığın giderilmesi davası sonucunda açık artırma yoluyla satışına ve bu surette ortaklığın giderilmesine karar verilmiş ise açık artırma yoluyla satış işlemi mahkemece yapılmayacak yalnızca açık artırma yoluyla satışı yapacak kurum ya da görevli mahkemece tanımlanacaktır. Uygulamada açık artırma yoluyla satış mahkeme kalemi müdürleri tarafından yürütülmekte olup hâkim kendi mahkemesinin kalem müdürünü veya bir başka mahkemenin kalem müdürünü açık artırma yoluyla satış konusunda yetkili kılmaktadır. Mahkemece verilen satış kararının kesinleşmesi akabinde taraflardan biri ilgili satışın gerçekleştirilmesi amacıyla talepte bulunmalıdır bahse konu talep sonrası açık artırma ile satış hükümleri uygulanacaktır. Dava sonunda dava konusu malın tek tek başına sahibi olan kişi ilgili malın paylı mülkiyete tabi olduğu süreçteki paydaşlarından biri olabileceği gibi üçüncü bir kişi de olabilir. Bu durum davanın açıldığı sırada davacının talebi ve davaya süresinde cevap veren davalıların talepleri doğrultusunda ortaya çıkar. Zira paydaşlardan birinin talebi üzerine ve tüm paydaşların onayıyla yalnızca paydaşlar arasında satış yapılarak ortaklığın giderilmesi sağlanabilir. Paydaşlardan biri kapalı satışı yani paydaşlar arasında ortaklığın giderilmesini talep etmiş olsa dahi tüm paydaşların bu talebi olumlu karşılaması ve bu hususun mahkemeye bildirmeleri elzemdir. Paydaşlardan biri dahi bahse konu talebi kabul etmezse hâkim kapalı satışa karar veremez neticeten kapalı satışı talep eden davacı ya da davalının talebi hâkim tarafından reddedilir.

• TAŞINMAZI SATMAKSIZIN PAYDAŞLAR ARASINDA PAYLAŞTIRMAK SURETİYLE AYRI TAPULARIN VERİLMESİ MÜMKÜN MÜ?

Ortaklığın giderilmesi davasında davacı dava dilekçesinde ortaklığın ne suretle giderilmesini istediğini beyan eder davalılar ise ortaklığın giderilmesini isteyip istemedikleri ve ne suretle giderilmesini istediklerini kendilerine verilen süre içerisinde mahkemeye bildirebilir taraflardan birinin dahi ilgili malın satışa çıkarılmasının hukuken bölüme imkanı olduğu takdirde bölünmesi ve paydaşlara özgürleşmesini istemesi hâlinde hakim dava konusu malın tüm paydaşların payları oranınca bölünebilme ihtimali olup olmadığını bilirkişi ve keşif marifetiyle tespit eder. Dava konusu malın tüm paydaşların payları oranınca bölünebilmesi ihtimali var ise satış yoluna başvurulamaz. Hâkim dava konusu malın ne surette bölünebileceği hususunda rapor hazırlatır. Hazırlanan bu rapor doğrultusunda bölümlere ayrılmış mal paydaşlara payları oranında oranınca özgülenir. Dava konusu mal taşınmaz ise mahkeme ilgili taşınmazın planını ve hangi bölümün hangi paylaşa özgür elendiğini tapuya bildirmek suretiyle paydaşların bağımsız tapular elde etmesine sağlar. Ancak aynen Taksim anlamına gelen bu yol uygulamada fazlaca karşılık bulamamaktadır nedeni ise taşınır ve taşınmaz malların bahse konu malların maliyeti olan paydaşlar arasında payları oranında bölünmesinin hukuken ve fiilen mümkün olmamasından kaynaklanmaktadır örneğin 500 metrekare ölçümünde olan 10 paydaşın malik olduğu bir tarla, tarım arazilerinin bölünmesi konusunda kanuni sınırlamalar olması nedeniyle hukuken bölünebilir nitelikte değildir. Bu durumda bahse konu tarla üzerindeki ortaklığın giderilmesi ancak paydaşlar arasında satış ya da açık artırım yoluyla satış ile sağlanabilmektedir.

• ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ (İZALE-İ ŞUYU) DAVASI AVUKATSIZ AÇILABİLİR Mİ?

Ortaklığın giderilmesi davasının avukat aracılığıyla takip edilmesi tarafların taleplerinin karşılanması ve yargılamanın süresi açısından oldukça olumlu etkiler doğuracaktır. Zira ortaklığın giderilmesi davası teknik birçok süreci haizdir. Hukukçu kimliği olmayan asil tarafından takip edilmesi halinde; kesin sürelerin kaçırılması, tebligatların takibinin yapılamaması, dosyaya sunulması gereken delil ve belgelerin zamanında sunulmamış olması ve benzeri gerekçelerle bahse konu dava tarafların iradesi doğrultusunda sonuçlanmayacağı gibi bahse konu davada netice almak yıllar sürebilir.

• ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİNDE ALTERNATIF ÇÖZÜM YOLLARI NELERDİR?

Ortaklığın giderilmesi taraflar arasında varılacak bir uzlaşı ile sağlanabilir ancak taraflar uyuşmazlık oluştuğunda ortak zeminde buluşmak ve birbiriyle aynı dili kullanmak konusunda oldukça zorlanmaktadır. Bu nedenle tarafların bir avukat ya da arabulucu huzurunda resmi bir ortamda bir araya gelmesi ve tüm tarafların avukat ya da arabulucu huzurunda kendilerini ifade etmelerinin sağlanması dava açılmaksızın uzlaşı yoluyla ortaklığın giderilmesini sağlayabilir. Bu nedenle tarafların arabulucu huzurunda buluşmaları veya avukat aracılığıyla bir araya gelmeleri de alternatif çözüm yollarıdır. Taraflar bu görüşmeler sırasında ortaklığın ne suretle giderileceği hususunu kararlaştırılabilecek ve bahse konu kararları hukuken geçerli olacak surette akit haline getirebileceklerdir. Alternatif çözümler ortaklığın giderilmesi açısından oldukça hızlı ve masrafsız şekilde netice alınmasını sağlayacaktır.

Aydın Hukuk Bürosu olarak Samsun Atakum’da bulunan ofisimizde yüz yüze ve online toplantılar ile ortaklığın giderilmesi davasının takibi veya alternatif çözüm yolları hususunda hizmet vermekteyiz. Sitemizde bulunan telefon numaralarımızdan irtibat kurabilir ve yüz yüze veya online toplantınız için randevunuzu oluşturabilirsiniz. 15.07.2022

Avukat Elif Nur AYDIN

05545244927